Αντίσταση στην Ινσουλίνη και Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2
Η αντίσταση στην ινσουλίνη (ινσουλινοαντίσταση) και ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 (ΣΔΤ2) αποτελούν σήμερα δύο από τις σημαντικότερες μεταβολικές διαταραχές που επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο την υγεία παιδιών και εφήβων. Καθώς η παιδική παχυσαρκία αυξάνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς και ο σύγχρονος τρόπος ζωής χαρακτηρίζεται από μειωμένη φυσική δραστηριότητα και ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, ολοένα και περισσότερα παιδιά και έφηβοι εμφανίζουν πρώιμα σημάδια μεταβολικής δυσλειτουργίας. Αυτές οι καταστάσεις, που εξελίσσονται συχνά σιωπηλά, μπορεί να έχουν σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής των παιδιών. Σε αυτό το άρθρο, θα ανακαλύψετε τι ακριβώς είναι η ινσουλινοαντίσταση, γιατί εμφανίζεται ολοένα και συχνότερα σε νεαρές ηλικίες, πώς σχετίζεται με τον ΣΔΤ2 και τι μπορούν να κάνουν οι γονείς.
Τι σημαίνει ο όρος “αντίσταση στην ινσουλίνη”;
Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι η μεταβολική κατάσταση κατά την οποία τα κύτταρα του οργανισμού – κυρίως οι μύες, ο λιπώδης ιστός και το ήπαρ – δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στη δράση της ινσουλίνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η γλυκόζη να μην μπορεί να εισέλθει αποτελεσματικά στα κύτταρα, παραμένοντας στην κυκλοφορία του αίματος. Καθώς τα επίπεδα της γλυκόζης αυξάνονται πέρα από τα φυσιολογικά όρια – χωρίς απαραίτητα να φτάνουν σε επίπεδα που ορίζουν σακχαρώδη διαβήτη– το πάγκρεας προσπαθεί να αντισταθμίσει την κατάσταση εκκρίνοντας περισσότερη ινσουλίνη. Αυτή η υπερπαραγωγή οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία, μια φάση αντιρρόπησης που αν παραμείνει ανεξέλεγκτη μπορεί να εξαντλήσει τη λειτουργική ικανότητα του παγκρέατος και τελικά να οδηγήσει στην εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2.
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 αποτελεί μια χρόνια μεταβολική νόσο, η οποία χαρακτηρίζεται από επίμονα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία). Η παθοφυσιολογία του περιλαμβάνει δύο βασικούς μηχανισμούς: αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη και προοδευτική δυσλειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος, που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ινσουλίνης. Στα αρχικά στάδια, το πάγκρεας προσπαθεί να αντισταθμίσει την ινσουλινοαντίσταση με αυξημένη έκκριση ινσουλίνης (υπερινσουλιναιμία). Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, αυτή η αντισταθμιστική ικανότητα εξαντλείται, οδηγώντας σε επιμένουσα υπεργλυκαιμία.
Πόσο συχνός είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 στα παιδιά;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2, αν και μέχρι πρότινος εμφανιζόταν σχεδόν αποκλειστικά σε ενήλικες, πλέον αναδεικνύεται σε μια ανησυχητικά αυξανόμενη παθολογική κατάσταση και στα παιδιά, με σημαντικές κλινικές και επιδημιολογικές επιπτώσεις. Στις Η.Π.Α, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 αντιπροσώπευε λιγότερο από το 3% των νέων διαγνώσεων διαβήτη σε παιδιά και εφήβους. Σήμερα, το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί δραματικά με έως και το 40–45% των νέων περιπτώσεων διαβήτη στην εφηβική ηλικία να αφορούν πλέον τον τύπο 2. Παρόμοιες, εξίσου ανησυχητικές τάσεις έχουν καταγραφεί στην Ασία και την Ευρώπη, γεγονός που καθιστά τον ΣΔΤ2 μια ταχέως εξελισσόμενη παγκόσμια επιδημιολογική πρόκληση. Η σημαντική αύξηση της επίπτωσής του σε παιδιά και εφήβους, σχετίζεται στενά με τη ραγδαία αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας, τον καθιστικό τρόπο ζωής, καθώς και τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, που περιλαμβάνουν την υπερκατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και αναψυκτικών υψηλής θερμιδικής αξίας.
Αντίσταση στην ινσουλίνη– Αίτια
Η έγκαιρη αναγνώριση των ομάδων υψηλού κινδύνου είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόληψη των επιπλοκών που σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Τα άτομα που εμφανίζουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ινσουλινοαντίστασης είναι:
- Παιδιά και έφηβοι με παχυσαρκία, ιδίως όταν υπάρχει κοιλιακή (σπλαχνική) κατανομή λίπους, η οποία είναι μεταβολικά πιο δραστήρια και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικές διαταραχές.
- Έφηβοι κατά την περίοδο της ήβης, καθώς σε αυτή τη φάση παρατηρείται φυσιολογική, παροδική αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία μπορεί να επιδεινωθεί όταν συνυπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου όπως παχυσαρκία ή κακή διατροφή.
- Άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό Σακχαρώδους Διαβήτη Τύπου 2, λόγω της γενετικής προδιάθεσης που επηρεάζει τόσο την ευαισθησία στην ινσουλίνη όσο και τη λειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος.
- Παιδιά και έφηβοι οι οποίοι έχουν υιοθετήσει έναν καθιστικό τρόπο ζωής με απουσία φυσικής άσκησής και ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, όπως είναι η υπερκατανάλωση απλών υδατανθράκων, επεξεργασμένων τροφών και κορεσμένων λιπαρών.
- Παιδιά με χρόνιο στρες, διαταραχές ύπνου ή αυξημένη ψυχοκοινωνική επιβάρυνση, καταστάσεις που επηρεάζουν τη νευροορμονική ρύθμιση της ινσουλίνης και την ευαισθησία των ιστών.
- Κορίτσια που πάσχουν από Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, στο οποίο η ινσουλινοαντίσταση αποτελεί συχνά βασικό παθοφυσιολογικό μηχανισμό, ενισχύοντας την υπερανδρογοναιμία και τα συνοδά συμπτώματα.
- Παιδιά με σπάνια γενετικά σύνδρομα, όπως το Prader-Willi, το Turner ή το Cushing, όπου η ενδογενής ορμονική ανισορροπία και η παχυσαρκία αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης αντίστασης στην ινσουλίνη.
Αντίσταση στην ινσουλίνη- Διάγνωση
Υποψία ινσουλινοαντίστασης μπορεί να τεθεί στην περίπτωση που ένα παιδί ή έφηβος παρουσιάζει:
- Αυξημένο σωματικό βάρος
- Χαρακτηριστικές δερματικές αλλοιώσεις, όπως η μελανίζουσα ακάνθωση (βελούδινες, σκουρόχρωμες περιοχές του δέρματος που εμφανίζονται συνήθως στον αυχένα, τις μασχάλες ή τις πτυχές του δέρματος)
- Ισχυρό οικογενειακό ιστορικό Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2
Κατά την κλινική εξέταση, γίνεται πλήρης εκτίμηση του σωματικού βάρους, υπολογισμός του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), μέτρηση της περιμέτρου μέσης και καταγραφή της αρτηριακής πίεσης. Στην περίπτωση που υπάρχουν σοβαρές κλινικές ενδείξεις, ο παιδοενδοκρινολόγος μπορεί να προχωρήσει στην διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων, με στόχο την ανίχνευση πρώιμων διαταραχών στη ρύθμιση της γλυκόζης, όπως:
- Γλυκόζη πλάσματος νηστείας:
Τιμές 100–125 mg/dL υποδεικνύουν διαταραγμένη γλυκαιμία νηστείας (προδιαβητικό στάδιο).
Τιμές ≥126 mg/dL, σε δύο μετρήσεις, υποστηρίζουν τη διάγνωση Σακχαρώδους Διαβήτη Τύπου 2.
- Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης από του στόματος (OGTT). Πρόκειται για μια δυναμική εξέταση, όπου μετράται η ανταπόκριση του οργανισμού μετά από χορήγηση γλυκόζης. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν η τιμή της γλυκόζης νηστείας είναι φυσιολογική, αλλά υπάρχει υποψία πρώιμης μεταβολικής δυσλειτουργίας.
Η πρόληψη ξεκινά από την έγκαιρη ενημέρωση
Η αντίσταση στην ινσουλίνη και ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 αποτελούν παθολογικές καταστάσεις που δεν εμφανίζονται αποκλειστικά σε ενήλικες. Η αυξανόμενη συχνότητα σε παιδιά και εφήβους, συχνά χωρίς σαφή ή έγκαιρα προειδοποιητικά σημάδια, καθιστά την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση πιο κρίσιμες από ποτέ. Επικοινωνήστε με το παιδοενδοκρινολογικό ιατρείο μας στην Πάτρα και κλείστε το ραντεβού σας.
Leave a reply
