Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) σε παιδιά: Αίτια, Συμπτώματα & θεραπεία

Ο θυρεοειδής αδένας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών καθώς επηρεάζει τον μεταβολισμό, τη σωματική ανάπτυξη και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Μία από τις συχνότερες αιτίες δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς στα παιδιά είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) – ένα αυτοάνοσο νόσημα που με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να οδηγήσει σε παιδικό υποθυρεοειδισμό.

Αν αναρωτιέστε τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, πώς μπορεί να εκδηλωθεί σε ένα παιδί και ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε ως γονείς, βρίσκεστε στο κατάλληλο μέρος. Στο άρθρο που ακολουθεί, θα βρείτε έγκυρες και πρακτικές πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε έγκαιρα τα σημάδια της νόσου και να γνωρίζετε πότε είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν παιδοενδοκρινολόγο.

θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο)- Τι είναι;

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα) είναι μια πάθηση κατά την οποία το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και βαθμιαία βλάβη στον ιστό του. Αυτή η αυτοάνοση διαταραχή προκαλεί σταδιακή μείωση της λειτουργίας του θυρεοειδούς, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών — μια κατάσταση γνωστή ως υποθυρεοειδισμός.

Πόσο συχνή είναι και πότε εμφανίζεται;

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) είναι η συχνότερη θυρεοειδοπάθεια σε παιδιά και εφήβους, με ποσοστό εμφάνισης 1–3%. Εμφανίζεται συχνότερα στα κορίτσια, κυρίως λόγω ορμονικών και ανοσολογικών παραγόντων ενώ παρατηρείται κυρίως στην όψιμη παιδική ηλικία και στην εφηβεία, συνήθως κατά την περίοδο της ήβης. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να εκδηλωθεί και σε μικρότερα παιδιά, ιδίως όταν υπάρχει γενετική προδιάθεση ή συνύπαρξη άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 ή η κοιλιοκάκη. Σε πολλές περιπτώσεις, η νόσος εξελίσσεται αθόρυβα, χωρίς εμφανή συμπτώματα και ανιχνεύεται τυχαία μέσω εξετάσεων ρουτίνας.

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο)- Αίτια

Τα ακριβή αίτια εμφάνισης της θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) δεν είναι πλήρως κατανοητά. Ωστόσο, είναι πλέον σαφές ότι πρόκειται για μια πολυπαραγοντική κατάσταση, που προκύπτει από τον συνδυασμό γενετικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών επιδράσεων. Ένα παιδί έχει αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσει θυρεοειδίτιδα Hashimoto όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδικών παθήσεων ή άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, η κοιλιοκάκη ή η λεύκη. Η παρουσία αυτών των καταστάσεων σε γονείς ή αδέλφια ενισχύει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου στο παιδί.

Επιπλέον, ορισμένοι περιβαλλοντικοί και ορμονικοί παράγοντες φαίνεται να λειτουργούν ως «εκλυτικοί μηχανισμοί», ενεργοποιώντας την αυτοάνοση αντίδραση σε παιδιά με γενετική προδιάθεση. Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν ιογενείς λοιμώξεις, υψηλή πρόσληψη ιωδίου, έντονο ψυχολογικό στρες ή ορμονικές μεταβολές, όπως εκείνες που συμβαίνουν κατά την έναρξη της εφηβείας.

Πώς εκδηλώνεται στα παιδιά;

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορεί να εκδηλωθεί σταδιακά και με ποικιλία συμπτωμάτων, γι’ αυτό και συχνά δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα πρώτα συμπτώματα είναι ήπια ή αποδίδονται σε άλλες αιτίες, ενώ σε άλλες, η διάγνωση τίθεται τυχαία κατά τη διάρκεια εξετάσεων ρουτίνας. Τα συχνότερα συμπτώματα που μπορεί να παρατηρηθούν περιλαμβάνουν:

Επίμονη κόπωση και νωθρότητα: Το παιδί δείχνει συνεχώς κουρασμένο, κοιμάται περισσότερο από το συνηθισμένο ή εμφανίζει μειωμένη διάθεση για παιχνίδι, άθληση και άλλες δραστηριότητες. Συχνά οι γονείς αναφέρουν ότι «είναι μονίμως κουρασμένο» ή «δεν έχει ενέργεια όπως παλιά».
Αύξηση βάρους χωρίς προφανή λόγο: Παρά τη φυσιολογική ή και μειωμένη όρεξη, το παιδί μπορεί να παίρνει βάρος πιο εύκολα, λόγω του βραδύτερου μεταβολισμού.
Επιβράδυνση της ανάπτυξης: Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία είναι η καθυστέρηση στην αύξηση ύψους. Σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί και καθυστέρηση στην ήβη.
Δυσκοιλιότητα: Οι αλλαγές στη λειτουργία του πεπτικού συστήματος είναι συχνές. Το παιδί μπορεί να έχει σπάνιες ή δύσκολες κενώσεις που επιμένουν παρά τις διατροφικές αλλαγές.
Ξηροδερμία και εύθραυστα μαλλιά ή νύχια: Το δέρμα γίνεται εμφανώς πιο ξηρό, τραχύ ή ευαίσθητο, ενώ τα μαλλιά συχνά χάνουν τη λάμψη τους, σπάνε εύκολα ή παρουσιάζουν αυξημένη τριχόπτωση. Τα νύχια μπορεί να μεγαλώνουν πιο αργά και γίνονται εύθραυστα.
Δυσανεξία στο κρύο: Τα παιδιά με Hashimoto συχνά εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στο κρύο και μπορεί να παραπονιούνται ότι κρυώνουν ακόμη και όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι φυσιολογική ή ήπια.
Αλλαγές στη διάθεση και το συναίσθημα: Η μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο, προκαλώντας μελαγχολία, ευερεθιστότητα, έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες και σε ορισμένες περιπτώσεις, συμπτώματα που μοιάζουν με κατάθλιψη ή άγχος.
Δυσκολία συγκέντρωσης και μείωση της σχολικής απόδοσης: Συχνά αναφέρεται μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, βραδύτερη επεξεργασία πληροφοριών ή μαθησιακές δυσκολίες που δεν υπήρχαν στο παρελθόν.
Διαταραχές της εφηβείας: Στα κορίτσια, μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη έναρξη της περιόδου, αραιομηνόρροια ή ακανόνιστο κύκλο. Στα αγόρια, η καθυστέρηση της ήβης μπορεί να εμφανιστεί με πιο ήπια αλλά εξίσου σημαντικά σημάδια.
Διόγκωση του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη): Σε ορισμένα παιδιά παρατηρείται ήπιο οίδημα (πρήξιμο) στην πρόσθια περιοχή του λαιμού, το οποίο είναι συνήθως ανώδυνο. Η βρογχοκήλη αποτελεί αποτέλεσμα της χρόνιας φλεγμονής του θυρεοειδούς και είναι συχνά από τα πιο χαρακτηριστικά εξωτερικά σημάδια της νόσου.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) στα παιδιά γίνεται από παιδοενδοκρινολόγο και βασίζεται στον συνδυασμό κλινικής αξιολόγησης και ειδικών εξετάσεων. Αρχικά, λαμβάνεται αναλυτικό ιστορικό — τόσο ατομικό όσο και οικογενειακό — και ακολουθεί λεπτομερής κλινική εξέταση. Αν υπάρχει υποψία θυρεοειδοπάθειας, το επόμενο βήμα είναι ο εργαστηριακός έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει:

Μέτρηση TSH και ελεύθερης T4: Η αυξημένη TSH σε συνδυασμό με χαμηλή ελεύθερη Τ4 υποδηλώνει υποθυρεοειδισμό. Αυτές οι τιμές μάς δίνουν σαφή εικόνα της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.
Αντισώματα θυρεοειδούς (anti-TPO, anti-Tg): Αυτές οι εξετάσεις επιβεβαιώνουν εάν ο υποθυρεοειδισμός έχει αυτοάνοση αιτιολογία, δηλαδή αν πρόκειται για Hashimoto. Τα αντισώματα είναι συνήθως σημαντικά αυξημένα στις περισσότερες περιπτώσεις.

Ιδιαίτερα χρήσιμη είναι και η απεικονιστική εξέταση με υπερηχογράφημα θυρεοειδούς, η οποία είναι απολύτως ανώδυνη και ασφαλής. Προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τη μορφολογία και τη σύσταση του αδένα, όπως τυχόν διάχυτη διόγκωση, ανομοιογενή υφή ή παρουσία όζων.

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο)- θεραπεία

Η θεραπεία της θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) στα παιδιά στοχεύει κυρίως στη διόρθωση του υποθυρεοειδισμού, δηλαδή στην αποκατάσταση των φυσιολογικών επιπέδων θυρεοειδικών ορμονών που ο οργανισμός δεν παράγει επαρκώς. Η βασική θεραπευτική προσέγγιση είναι η χορήγηση λεβοθυροξίνης (Τ4) – της συνθετικής μορφής της ορμόνης θυροξίνης. Χορηγείται σε μορφή δισκίου, καθημερινά, με τη δόση να προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία, το βάρος και τις ανάγκες του παιδιού.

Μετά την έναρξη της αγωγής, απαιτείται τακτική παρακολούθηση με αιματολογικές εξετάσεις (TSH και ελεύθερη Τ4), ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή ρύθμιση της θεραπείας. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, η δόση συχνά χρειάζεται αναπροσαρμογή, ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες του οργανισμού.

Πότε να επισκεφθώ παιδοενδοκρινολόγο;

Η αξιολόγηση από παιδοενδοκρινολόγο είναι σημαντική όταν υπάρχουν ενδείξεις που υποδηλώνουν διαταραχή στη λειτουργία του θυρεοειδούς. Αν σας απασχολεί η θυρεοειδική λειτουργία του παιδιού σας ή αναζητάτε μια υπεύθυνη και εξειδικευμένη ιατρική αξιολόγηση, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με το ιατρείο μας στην Πάτρα — με σεβασμό, εμπειρία και επιστημονική προσέγγιση, φροντίζουμε κάθε παιδί με συνέπεια και ευαισθησία.

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) σε παιδιά: Αίτια, Συμπτώματα & θεραπεία